Een mooie Limburgse heupwiegt in bikini langs het standbeeld van Jaepie Jaepie, de levensreddende schipper van de roeireddingsboot, held van Egmond aan Zee. De dame van de ‘zachte g’ wordt in Derpers-dialect becommentarieerd door een viertal gepensioneerde vissers die hun libido nog niet kwijt lijken te zijn; “Joohooii, met dat moidje zowwe ik wol ff de doine in wolle!”
Schotse hooglanders als buren
Niet gehinderd door enig historisch besef kopen we hier in 2014 een huis. Vooral voor de ligging: aan de rand van het dorp, tegenover het Noord Hollands Duinreservaat. Onze overburen zijn Schotse hooglanders, Koniks (wilde paarden) en konijnen. Zoontje Kai is nu al expert in het het decoreren van een hooglander-vlaai met een dennenappel, zoals een kers op de appelmoes.
Onze eerste Egmondse zomer beleven we als toerist. In de namiddag op slippertjes naar de braderie, eten op het terras en een Egmondse Tripel toe op het strandpaviljoen. Met troebele blik en wankele tred flipfloppen we weer naar huis.
Bruine, gegroefde koppen
In november wordt het opeens stil. En guur. De eerste zuidwester storm striemt de damp van de Noordzee tegen onze gevel. We doen de voordeur open en waaien terug onze woonkamer in. Ons eigen vakantiehuis is voor het eerst niet verhuurd. Lopend door het dorp zien we alleen mannen met bruine, gegroefde koppen. En de vier oude vissers op hun bankje. De herfst geeft een klein doorkijkje naar het rauwe verleden van Egmond aan Zee.
Vis voor de monniken
Heer Walgerus, rentmeester van een abdij in Egmond-Binnen, zet in 977 tien huisjes neer achter de duinen. Enige toegangsweg is een lang zandpad. Arme vissersgezinnen mogen er gratis wonen onder de voorwaarde dat ze elke tiende vis aan de monniken afstaan. Dat lijkt redelijk, maar ze wonen afgelegen. Het ‘Alle zeilen bij zetten om het hoofd boven water te houden’ is hier als cliché geboren. Kinderen van amper elf jaar oud moeten mee de zee op of konijnen stropen in het duin. Grote gezinnen worden weer kleiner als man of zoon ‘op zee blijft’. Soms blijft de zee ook in het dorp. Eerste kerstdag van 1741 is niet de beste dag om in de Agnietenkerk door te brengen. De zee verovert tijdens een kerststorm deze kerk en nog 36 huizen op het dorp.
Haantjesgedrag
Gelukkig komen na herfst en winter ook weer de lente en de zomer. Egmond is inmiddels een moderne badplaats. Wel eentje waar je nog meer van kunt genieten als je je verdiept in haar verleden. Afgelopen juli zat ik op het strandpaviljoen en zag ik vanachter mijn Sancti Adalberti – biertje een dikke Duitse op haar luchtbed dobberen. In gedachten zag ik ver onder haar op de zeebodem het torenhaantje van de Agnietkerk nieuwsgierig zijn kop uit het zand steken, omhoog kijken en kraaien ‘Joohooii!! …’
